De kwintencirkel en intervallen
De begin tonen van toonladders met kruizen en mollen hebben natuurlijk allemaal een begintoon. In blok 1 hebben we daar al het een en ander over gezien.
Deze begin tonen worden nu in een cirkel geplaatst, de zogenaamde "Kwinten cirkel". Die naam komt van het interval tussen opeenvolgende begin tonen. Hier zie je zo'n kwinten cirkel.
Naast de kwintencirkel is het handig om voor die begintonen een ezelsbruggetje achter de hand te hebben. Er zijn er vele maar ik noem er hier 1 voor kruizen en 1 voor mollen:
- voor kruizen: Geef-De-Aap-Een-Brood-Fis-Cis
- voor mollen: Frits-Beet-Een-Appel-Door-Ges-Ces
Er staat hier ook nog een plaatje dat de correcte notatie van voortekens laat zien.
Intervallen
De intervallen tussen laddereigen tonen uit een grote terts toonladder hebben we al leren kennen. Maar intervallen bestaan niet alleen tussen laddereigen tonen. Dit komt dan doordat een van de laddereigen tonen verhoogd of verlaagd wordt. Dit betekend het volgende voor de intervallen die we al kenden:
- Als een rein interval vergroot wordt dan wordt het overmatig
- Als een rein interval verkleind wordt dan wordt het verminderd
- Als een groot interval vergroot wordt dan wordt het overmatig
- Als een groot interval verkleind wordt dan wordt het klein
Ga bij het bepalen van een interval altijd als volgt te werk: Neem de lage toon als grondtoon van een toonladder. Bekijk of de hoge toon laddereigen is en zo niet bepaal dan of die hoge toon verhoogd of verlaagd is. Dat levert de juiste interval naam op.